Zulhıjja aıynyń 4-kúni: Nápsini qurban etý – jan tazalyǵynyń joly

Adam – rýh pen tánnen turatyn kúrdeli jaratylys. Onyń tabıǵatynda bir mezette bıikke umtylý men tómenge quldyraý qabileti qatar júredi. Pende birde perishtedeı pák bolýǵa talpynsa, endi birde nápsiniń jeteginde ketip, janyn qarańǵylyqqa batyrady. Osy eki aralyqtaǵy rýhanı maıdanda naǵyz jeńis – nápsini jeńe bilýde. Óıtkeni nápsi – adamdy únemi jeńildikke, lázzatqa, tyıym salynǵan dúnıege jeteleıdi. Ol – úgittemeı-aq azǵyratyn ishki dushpan.

Nápsiqumarlyq – adamnyń ómirinde birte-birte qalyptasatyn dert. Ol adamnyń boıynda mindetti túrde bar qasıet emes, biraq kúnáǵa beıim tabıǵattyń nátıjesinde paıda bolatyn, ósken saıyn rýhty tunshyqtyratyn qýat. Eger ol erkindikke jiberilse – júrekti qaraıtady, eger tárbıege salynyp, Alla úshin tejelse – ımannyń artýyna sebep bolady.

Osy turǵydan alǵanda, Zúl-Hıjja aıy – nápsini tárbıeleýge, rýhty tazartyp, júrekti jandandyrýǵa eń qolaıly kezeń. Bul – múmin úshin berekeli kúnderdiń shyńy. Bul – Allanyń erekshe súıikti on kúni. Bul kúnderde jasalǵan árbir qulshylyq, árbir izgi amal – basqa kezderge qaraǵanda áldeqaıda artyq, áldeqaıda saýaby mol. Mine, osy kúnderi pende Rabbysyna jaqyndaýdyń jolyn izdeıdi. Bul – mal emes, eń aldymen nápsini qurban etetin kúnder. Tán qalaýy men rýh qajettiliginiń arasynda tańdaýdy ıman paıdasyna sheshetin qasıetti sát.

Adam balasy – jaqsylyqqa da, jamandyqqa da beıim. Jaqsylyqqa baǵyttalǵan nápsiniń boıynda ımandylyq, taqýalyq, adamgershilik sııaqty qasıetter qalyptasady. Al jamandyqqa beıimdelgen nápside jalqaýlyq, erinshektik, rýhanı álsizdik jáne kúná isteýge ıkemdilik sekildi teris minezder ornyǵady. Degenmen, ózin jaqsylyqqa tárbıelegen jan – baqytqa jetse, nápsisin jamandyqqa úıretken adam – baqytsyzdyqqa bastaıdy.
Alla Taǵala Quranda bylaı deıdi:
«Nápsige jamandyq qabileti men taqýalyq qasıetin bergenge sert! Rasynda, nápsisin tazartqan kisi qutyldy. Al kim ony kirletse, qor boldy.» 
(Sháms súresi, 8–10-aıattar)

Nápsiqumarlyq – adamdy Alladan alystatatyn eń qaýipti qumarlyq. Ol júrekke enip, aqyldyń da, ımannyń da betin tumshalaıdy. Bul qumarlyq keıde kóz arqyly – haramǵa qaraýmen, keıde til arqyly – arsyz sóz aıtý men ǵaıbat arqyly, keıde oı arqyly – aram qııalmen kórinis tabady. Al shynaıy ómirde bul nápsilik qalaýlar naqty kúná istermen júzege asady. Máselen:
- Ishimdik ishý – aqyl men ardy joıady; 
- Zınaqorlyq – júrekti qaraıtady, ar-namysty aıaqqa taptaıdy; 
- Qumar oıyndary – adamnyń erkindigin joıady, baılyqty qurtady; 
- Aram tabys, dúnıeqońyzdyq – júrekti qaraıtady, adamgershilikti álsiretedi.

Osylardyń árqaısysy – shaıtanı qalaýlar. Al Zúl-Hıjja – nápsini dál osy tyıylmaǵan qylyqtardan aryltatyn rýhanı múmkindik. Bul – kózdi haramnan tyıý arqyly Alla razylyǵyn izdeý, tildi bos sózden tyıý arqyly saýap jınaý, tándi aram áreketterden qorǵaý arqyly rýhty kúsheıtý ýaqyty.

Paıǵambarymyz(Allanyń oǵan ıgiligi men sálemi bolsyn) bul týraly bylaı degen:

«Jánnat – nápsige aýyr kórinetin istermen qorshalǵan, al tozaq – nápsige jaǵymdy qumarlyqtarmen qorshalǵan.» 
(Mýslım)

«Naǵyz kúshti adam – kúreste bireýdi jyǵyp túsirgen emes, ashýǵa berilmeı, ózin ustaı alǵan adam.» 
(Býharı men Mýslım)

«Kóz de zına etedi, onyń zınasy – haramǵa qaraý...» 
(Býharı men Mýslım)

Alla Taǵala Quranda taǵy bir eskertý aıtady:

«Rasynda, bir qaýym óz halin ózgertpeıinshe, Alla olardyń halin ózgertpeıdi.» 
(Raǵd súresi, 11-aıat)

Bul – pendeniń óziniń nápsisimen kúrespeı, ishki tazarýǵa talpynbaı turyp, syrtqy jaǵdaıdyń túzelmeıtinin bildiredi.

Sondyqtan osy qasıetti on kúndi kúnámen kúreske, nápsini qurban etýge, júrekti tazartýǵa arnaıyq. Malmen birge nápsimizdi de qurban etsek, biz tek dúnıede emes, aqyrette de baqytqa kenelemiz.

Ersaıyn Sákenov, «Áziret Sultan» meshitiniń ustazy, Ál-Ázhar ýnıversıtetiniń túlegi