JALǴAN QUDAI
Adam balasy dúnıe esigin ashqan sátten bastap Allaǵa serik (shırk) bolady. Ol seriktiń aty - nápsi. Al ol nápsiniń shynaıy aty - qudaı. Sen ómir boıy sol qudaıǵa qyzmet etesiń. Ǵıbadatty da sol qudaı rızashylyǵyn tabý úshin jasaısyń.
Endi saýal. Sonda biz shyn Qudaıdy qaı kezde tabamyz? Jaýap aıqyn. Óz nápsimizdi óltirgen kezde. Dinı tilde ol óltirý - jıhatýl ákbar (úlken jıhad) delinedi.
Taǵy da saýal. Sonda biz ol qudaıdy qalaı óltiremiz? Durys. Ózimiz ólgen kezde. Osy jerde: "Ólmeı turyp ólińder", - degen hadısti qaperge alsaq bolady.
Al óldik. Eń bolmasa oısha ólip kórelikshi. Sonymen siz ben biz joqpyz. Jaraıdy, nápsi qalaýynan, ıaǵnı pendelikten aryldyq delik. Biraq biz Allaǵa qulaı berilgen musylmanbyz ǵoı. Ólsek, demek dinı ǵıbadatty da jınastyryp qoıýǵa týra keledi. Eger jınastyryp qoısaq... Olaı etý dindárlyǵymyzǵa syn. Ólmeı qoıýǵa taǵy bolmaıdy. Sonda ne istemek lázim?
Nazar aýdarar jáıt. Osy jerde jalǵan qudaı qýaty aıqyn seziledi. Sonymen qatar ózińniń sol qudaıdyń quly ekendigiń málim bolady. Sebebi kim de bolsyn pendelik qalaýyn jeńgenimen, ózin Alla jolyndaǵy musylmanmyn dep sanaıtyndyqtan, qudaıǵa degen ǵıbadatynan bas tartpaıdy. Alaıda ol ózi qulshylyq jasaǵan qudaıdyń jalǵan qudaı ekendigine aqyl jetkize almaıdy. Ókinishke qaraı ıslam dinin ustanýshylardyń deni osy oı ushtyǵynan ári óre ozdyra alǵan emes.
Sonda shyn Qudaı qaıda? Basy ashyq jáıt. Ol - janda. Osy jerde: "Alla senderge kúre tamyrlaryńnan da jaqyn", - degen aıatty qaperge alýǵa bolady. Eger baıybyna barsaq, "kúre tamyr" siz ben biz, ıaǵnı ol bizdiń meterııaldyq keıpimiz. Bul aıat máninen biz Allanyń myna materııaldyq álemde bolmaıtyndyǵyna kóz jetkizemiz. Demek materııaldy álemde jasalǵan ǵıbadat Alladan tys jasalady. Alladan tys jasalǵan soń ol, árıne, ózge qudaı rızashylyǵyn tabýǵa baǵyshtalady. Shyntýaıtyna kelgende eń kúnáhar adam sol. Iá, namaz oqyp otyrǵan adam. "Sondaı namaz oqyǵandarǵa qandaı ókinish". Bul - aıat. Alaıda kóp din ǵulamalary atalmysh aıatty: "Jetimder aqysyn jegenderge qarata aıtylǵan", - dep tápsirleıdi. Solaı deı tura shyn jetimniń jan ekendigine bas ta qatyrmaıdy.
Sonymen sóz basynda tilge tıek etken: "Adam balasy dúnıe esigin ashqan sátten bastap Allaǵa serik (shırk) bolady" - degen sózimizdi taǵy da qaıtalaıyq. Sebebi adam balasynyń bári jan men tándi bir uǵym dep qabyldaıdy. Ol tutas uǵymnyń aty - adam. Osy adam dinı tilde "múmın" (musylman), "munafyq" (eki júzdi), "múshirik" (kápir) dep atalady. Biz musylman men kápirdiń jaıyn jaqsy bilemiz. Munafyq týraly da eptep habardarmyz. Habardar bolǵanda olardy Paıǵambarymyz (sǵs) zamanynda sahabalar arasyna ótirik musylman bolyp kirgen kápir qaýymnyń ókilderi dep bilemiz. Soǵan oraı búgingi kúni munafyqtar qaperge alynbaıdy. Alaıda Quran Kárimde azaptyń eń aýyryn munafyqtar tartatyndyǵy eskertiledi. Ol azaptan moldalar da shetkeri qalmaıdy.
Endi saýal. Sonda búgingi munafyqtar kimder? Basy ashyq jáıt. Olar materııalıst dindárlar. Uǵynyqtylyq úshin aıtsaq, tilimen aıtqan ımanyn júregine ótkize almaǵan "musylmandar". Ras, olar da kúndiz-túni qudaıǵa qulshylyq etedi. Biraq ol, joǵaryda aıtqanymyzdaı, basqa qudaı dá. "Sondaı namaz oqyǵandarǵa qandaı ókinish".
Áýeli myna bir jáıtty oı eleginen ótkizip kórelik. Álem halqyn bir ortalyqtan basqarý maqsatynda mynandaı bir saıası oıyn bastaldy delik. Sol oıynǵa oraı AQSh-tan bastap qazirgi jetekshi elder prezıdentteriniń bári ıman keltirdik dep kálıma shahadat aıtsa, solar musylman bola ma? Sondaı-aq dinsiz bir ártis oınaǵan rólinde ıman keltirse, ony da musylman deımiz be? Árıne joq. Sonda olardan kánigi musylmandardyń qandaı aıyrmashylyǵy bar?
Basy ashyq jáıt. Adam balasy ómir boıy ózi úshin tirshilik etedi. Óz qalaǵanyna qol jetkizýge baryn salady. Óziniń abyroı bıiginen kóringenin qalaıdy. Jaqsy turmys, súıgen jar, bala-shaǵa, qyzmet - bári, tipti arman-tilegine deıin jeke qara bas qamyn kúıtteýge negizdelgen. Ol jaryn da, balasyn da, nemeresin de óz qalaýyn qanaǵattandyrý úshin ıiskeıdi.
Mine osy, tek óz qaraqan basyn oılaǵan adam namazdy Alla rızashylyǵy úshin oqı ma? Basy ashyq jáıt. Alla rızashylyǵyn oılaǵan adam ózin joǵaltady. Uǵynyqtylyq úshin aıtaıyq. "Óz" dep otyrǵanymyz - "Men". Sol "Men"-di kim de bolsyn ózim dep qabyldaıdy. Osy túsiniktegi adam namazdy da Alla rızashylyǵy úshin emes, óz jaıyn kúıttep oqıdy. Soǵan oraı ol namazǵa álgi "Óz" jolynyń osy dúnıede de, ahırette de ońǵarylýy úshin jyǵylady. Duǵany da sol úshin jasaıdy.
Jalpy osy yńǵaıda ǵıbadat jasaý barsha musylmandarǵa tán. Onyń ústine: "Osy dúnıemdi de, ahıretimdi de ber. Ot azabynan saqta" de", - degenge saıatyn aıat bar. Demek Alla Taǵaladan biz tilge tıek etip otyrǵan "Óz"-diń jarylqanýyn tilep duǵa jasaýdyń esh sókettigi joq. Solaı ma? Osy jerde kákir bar. Ol kákir "Óz" mánin túsingen kezde ashylady.
Basy ashyq jáıt. "Óz" ben "Men" bir uǵym. Al "Men" dep otyrǵanymyz - nápsi. Bizdegi (biz dep otyrǵanymyz - jan men tán) maqsat nápsini musylman etý. Endi saýal. Tán qaı kezde musylman bolady? Jaýap aıqyn. "Men" "Ol"-ǵa aınalǵanda. Sebebi, nápsi tánmen tutasyp turady. Soǵan oraı tán ólgen kezde nápsi janmen úndesedi. Bul úndesý eki túrli jaǵdaıda júzege asady. Birinshi, adam balasy shyn máninde ólgen kezde. Mundaı jaǵdaıda nápsi kápir kúıinde qalady. Ekinshi, adam balasy ólmeı turyp ólgen kezde. Bundaı "ólimde" tánde qalaý bolmaıdy. Shyntýaıtyna kelgende ol qalaý nápsige tán. Sondyqtan da ol "ólimdi" nápsiniń ólimi dep túsingen jón. Biz muny "Nápsiniń musylman bolýy" dep te ataımyz. Baıybyna barsaq, joǵaryda biz tilge tıek etken aıattyń máni osy. Biz jan men nápsiniń osy keıingi tutasýyn "Ol" dep ataımyz. Sebebi "Ol" ıelik etken nárseniń bári Allaǵa tán. Mine, osyny túsingen kezde Alladan basqa eshteńeniń joq ekenine taǵy da kóziń jetedi. Al bul tanymsyz oqyǵan namazdyń (ózińniń de) Allaǵa serik (shırk) bolǵany bolǵan.
"Áıel men er adam teń", - degen KSRO ıdeologııasy ejelden qalyptasqan Allataný júıesin buzdy. Basy ashyq jáıt. Erin ózinen ústem dep moıyndamaǵan áıel balasynyń jasaǵan ǵıbadaty, oqyǵan namazynyń qabyl bolýy neǵaıbyl. Sebebi ol ǵıbadat negizinen jalǵan qudaı rızashylyǵy úshin jasalady. Al qaı áıel de erin otbasy ıesi dep moıyndap, sonyń quzyryna ótkende ózindik mendi, ıaǵnı jalǵan qudaıdy óltiredi. "Erine moıynsunǵan, dinı amaldaryna bekem musylman áıeli segiz jánnattyń qalaǵanyna kiredi", - delinetindigi sondyqtan. Tap osy sııaqty Pirge qol bergen qaı jan da ózine ústemdik etken jalǵan qudaıdy "taǵynan" túsirip, onyń shyn Qudaıdy tanýyna qol jetkizedi.
Endi saýal. Sonda álgi jalǵan qudaı, ıaǵnı sonyń quzyryndaǵy adam, Pirge qol bermeı-aq óz betinshe Allany tanı almaı ma? Eger másele mánine boılasaq, bul saýaldy adam balasy ózdi-ózine Adam ata dáýirinen bastap qoıyp kele jatqandyǵyna kóz jetkizemiz. Shyntýaıtyna kelgende, Pirge qol berý Alla ámirimen bekitilgen júıe. Demek, bul júıeni moıyndamaıynsha Allany taný áste múmkin emes. Ol júıe: "Adamǵa sájde jasańdar!", - degen Alla ámirinen bastaý alady. Basy ashyq jáıt. Sájde - Adam atany moıyndaǵan soń jasaldy. Alaıda ol moıyndaý Alla ámirimen úndes turǵandyqtan din ǵulamalarynyń ózi osy úndestik arajigine jete mán bermeıdi. Sol mán bermeý sońy dinimizdiń úsh ustanymynyń biri - Ihsandy ustanbaýǵa, soǵan oraı Pirlik mektepti moıyndamaýǵa ulasady. Kápir men musylman da tap osy jerden ajyraıdy.
Uǵynyqtylyq úshin aıtaıyq. Alla perishtelerge Adam ataǵa sájde jasatý arqyly Ózin tanytatyn júıeni qalyptastyrdy. Sondyqtan da Adam ataǵa sájde jasaǵan (qol bergen) perishteler Alla quzyrynda turdy. Al Adam ataǵa sájde jasamaǵan (qol bermegen) Ibilis ol quzyrdan tys qaldy. Bizdiń: "Kápir men musylman tap osy jerden ajyraıdy", - deýimiz sondyqtan.
Nazar aýdarar basty jáıt. Bul Alla ámirimen túzilgen júıe bolǵandyqtan Allamen baılanysta turǵan Paıǵambarlarǵa, sol qyzmetti atqaratyn Halıfalarǵa, múshtahıd Pirlerge, Ishandarǵa qol berý kúni búginge deıin jalǵasyp keledi. Adam ataǵa sájde jasaý men keıin sol úrdisti almastyrǵan qol berý bir uǵym bolǵandyqtan bul úderiste de Alla ámiri turady. Alaıda ony túısinip jatqan adam az. Áıtse de bul turǵyda qazaqtyń joly bolǵan. Bizdegi ıslam dinin áý basta qabyldaý úderisi osy oraıda, ıaǵnı tarıhat joly arqyly ótti. Soǵan oraı osy dinı ustanym bizdiń ulttyq bolmysymyzben úndesip ketti. Uǵynyqtylyq úshin aıtsaq, bizdiń musylmandyǵymyz syrtqy formalyq kóriniste emes, janda turady. Bizge tek sony qaıta jańǵyrtý qajet. Al ol dástúrli dinimiz, ıaǵnı Ishandyq mektep arqyly ǵana júzege asady.
Sonymen biz "jalǵan qudaıdy" ár adamǵa tán nápsi dedik. Endi myna jáıtqa nazar aýdaraıyq. Barsha adamzat ózi ómir súrip jatqan qoǵamǵa qyzmet etedi. Al ol qoǵam aýqymy keńeıe beredi. Túptep kelgende jer betindegi barsha adamzatty qamtıdy. Eger osy aıtylǵan sóz baıybyna barsaq, jer sharynyń jalǵan qudaılar bıliginde ekendigine kóz jetkizesiń. Al onyń bir ortalyqtan basqarylatyndyǵy kúmánsiz. Ony bılik ıeleriniń ózi áıgileı bastady. Oǵan búgingi koronavırýs aýrýynyń álemdik deńgeıde qanat jaıýy dálel bola alady. Biz sol jalǵan qudaılardy basqaryp otyrǵan bılik ıesin shartty túrde Tájtajal dep atalyq. Sol Tájtajal qazir qudaılyq deńgeıge kóterildi. Tek ózin qudaımyn dep jarııalaıtyn kúnin ǵana kútip otyr. Al ol jarııalaǵan kezde adamdardyń deni sonyń sońynda ketedi. Sebebi, olar áý bastan sonyń qyzmetinde.
Uǵynyqtylyq úshin Tájtajaldyń búgingi qudaılyq deńgeıge kóterilgenge deıin júrip ótken jolyn saralaıyq. Ol úshin oǵan qarsy kúshtiń de kim ekenin bile otyraıyq. Basy ashyq jáıt. Ol - ıman. Al ol ıman da adamdarǵa tán. Sonymen bir-birimen tiresetin eki kúshtiń de adamdar ekendigi málim boldy. Birinde - ıman, ekinshisinde - jalǵan qudaı. Imannyń ıesi - Alla, al jalǵan qudaıdyń ıesi - Tájtajal. Osy tiresken eki kúshtiń qaı jaǵy jeńiske jetetindigi ózderi qabyl alǵan ıman qýatyna baılanysty. Al ıman degenimiz senim. Soǵan oraı áýeli musylmandarǵa tán ıman túrlerine nazar aýdaryp kórelik. Din ǵulamalary ol ıman túrin tórtke bólip qarastyrady.
Birinshi, ıjmalı ıman. Bul endi ıslam dinin qabyldaýdyń sharty. Iaǵnı, "Alladan basqa táńir joq, Muhammed (sǵs) onyń quly, ári elshisi", - dep kálıma shahadat aıtqan adam ıjmalı ıman ıesi bolyp esepteledi. Mine, tap osy ımanǵa keraǵar sózdi jalǵan qudaı ıeligindegi adam da aıtady. Olardaǵy "ıman": "Alla joq, adamǵa tabyn jer endi", - degenge saıady. Bul - eki jaq teketiresiniń basy. Bul teketires Adam atadan bastaý alady. Búgingi kúni eki jaq ta ózderi mejelegen shyrqaý bıikke tý tikti. Endi sol tý bir týǵa aınalý kerek. Ol - jeńis týy. Al siz ben biz sol maıdan dalasynyń soldattarymyz.
Ekinshi ımanǵa keleıik. Ol ımannyń aty - Tafsılı ıman. Bul - kemeline kelgen musylmannyń ımany. Ol ıman ıesi ıslam dinine tán barlyq paryzdar men amaldardy óz boıyna jınaqtaǵan adam. Oǵan keraǵar, jalǵan qudaı ıeligindegi adam, búgingi ǵylym-bilim men órkenıet jetistiginiń ıesi. Bul - sońǵy shek.
Endi saýal. Osy teketireste qaı jaq basym? Jaýap aıqyn. Barlyq jeńis jalǵan qudaı ıesi jaǵynda ekendiginde daý joq. Soǵan kóz jetkizgendikten de Tájtajal búgin boı kórsetti. Al musylmandar bolsa ári-sári. Ári-sári bolatyny, olar negizinen úshinshi ıman ıeleri.
Úshinshi ıman - taqlıdı ıman. Bul ıman ıeleri negizinen áke-shesheleri musylman bolǵan soń ózderin musylman sanaıtyndar. Sondaı-aq ıslam dini týraly ózgelerden shatyp-butyp maǵlumat alǵandar. Bir sózben aıtqanda, bul ózderin musylmandar sanatyna qosatyn jalpy halyqtyń ımany. Bul ıman kúpirge jaqyn óte álsiz ıman sanatyna jatady. Sondyqtan da Tájtajal áskeri sapyna qosylyp ketetin de negizinen osylar. Al buǵan keraǵar, jalǵan qudaı qol jetkizgen jetistik - barsha halyqtyń jappaı saýattanýy. Basy ashyq jáıt. Bul turǵyda ashylǵan saýat eshqashan Allatanýǵa qyzmet etpeıdi. Sondaı-aq, osy bilim negizinde qalyptasqan barsha ǵylym túri de adam balasyn dinı senimnen alshaqtata túsedi. Tájtajaldyń óz taǵynda bekem otyrýy da sondyqtan.
Alaıda keı ǵalymdar ózderi ashqan jańalyqtarynyń Quran aıatymen úndesetinin bilgende, ıman keltirip jatady. Dálel arqyly keltiriletin mundaı ımandy - tahqıqı ıman deımiz. Alaıda olardyń qatary óte az. Buǵan keraǵar, jalǵan qudaıǵa qyzmet etetin ǵalymdar Allanyń joq ekendigin ǵylymı turǵyda jan-jaqty dáleldep baqty. Eger myna zaman shyǵyrshyǵy osylaı aınala berse, Tájtajal sózsiz jeńiske jetedi. Sebebi búgingi ıslam dinin ustanatyn memleketterde de, dinniń ózinde de oǵan qarsy turar qaýqar joq.
Kelesi saýal. Sonda ne istemek lázim? Mine, osy saýal qoıylǵan kezde sońǵy ıman ıeleri alǵa shyǵady. Olar - ǵaıypqa ıman keltirýshiler. Taqýalar da solar. Soǵan oraı Quran Kárimde taqýalarǵa: "Olar ǵaıypqa ıman keltiredi", - dep anyqtama beriledi. Erteńgi kúni keletin Mádi janynan tabylatyn da solar. Sany - 313.
Iá, óte az. Bul - biz ustanyp júrgen dinimizdiń qanshalyqty deńgeıde basqa baǵytqa burylyp ketkendiginiń aıqyn kórinisi.
Uǵynyqtylyq úshin ǵaıypqa ıman keltirgenderiń ózindik ereksheligine toqtalaıyq. Basy ashyq jáıt. Ǵaıyp - kómes, ıaǵnı bylaıǵy jurt joq dep biletin álem. Ol - qazaqy uǵymdaǵy árýaq álemi. Dinı tilde: "rýhanııat", "maǵrıfat", "aqıqat", - dep atalady. Al ǵaıypqa ıman keltirgender ár namaz saıyn sol álemderge mıǵraj jasaıdy. Buǵan keraǵar, jalǵan qudaı ıeleri de óz álemderine "mıǵraj" jasaıdy. Ol "mıǵraj" materııaldyq álem tanymyna negizdelgen. Bir sózben aıtqanda, ol - búgingi ǵalymdar jetistigi. Áý basta kletka tanýdan bastalǵan ol ǵylym odan ári tereńdeı kele atomǵa, odan praton, neıturanǵa ulasty. Qazirgi kezde kvant bólshekterine kelip mańdaı tiredi. Tipti olar antımaterııanyń (monada) bar ekendigine de kóz jetkizip otyr. Soǵan oraı olar myna álemniń óz-ózinen jaratylyp jatqandyǵyna kóz jetkizdi. Bul - materııaldyq tanymnyń shegi. Demek olar myna álemde Allanyń joq ekendigine halyqtyń kózin jetkizgennen keıin óz qudaılaryn jarııa etedi. Mádi de sol kezde shyǵady. Isanyń (ǵs) kókten túsetin kezi de osy ýaqytqa týra keledi. Alla qalasa, biz sol kúnniń kýási bolamyz. Kýá bolý az, biz sol sońǵy sheshýshi maıdanǵa tikeleı aralasamyz. Sondyqtan kimniń de bolsyn óziniń qaı shepte bolatyndyǵyn osy bastan oılastyryp qoıǵany jón.
Basy ashyq jáıt, biz qazir Tájtajal jaǵyna oıysyp kettik. Al olar qurǵan búgingi órkenıet jetistigine bizdegi taqlılı ıman tótep bere almaıdy. Tótep berý úshin biz ózimizge ǵana tán ulttyq bolmysymyzdy saqtap qalýymyz kerek edi. Ol bolmystyń negizgi qorǵany til bolatyn. Soǵan oraı Tájtajal bizdi tilden aıyrdy. Til ketken soń dil ózgerdi. Dil ózgergen soń din de ózindik mánin joǵaltty. Búgingi órkenıet qanatyn keńge jaıa bastaǵan saıyn ulttyq qundylyqtarymyz da ózgeriske tústi. Ishan múrıdterin dinsiz komsomoldar almastyrdy. Dinı hısa-dastandardy bir aýyl bolyp tyńdaıtyn halaıyq teatrlarda bas qosty. Tipti ol balettik deńgeıge kóterildi. Barlyq aqyn-jazýshylar Tájtajal órkenıeti kókjıegin keńeıtýge qyzmet etti. Din rýhynan ajyrady. Mine, sol uzaq jylǵy eńbeginiń jeńisine masattanǵan Tájtajal búgingi kúni ashyq boı kórsetýde. Sondyqtan kimniń de bolsyn kesh bolyp qalmaı turǵanda Ǵaıypqa ıman keltirgender qatarynan kórinýge barynsha áreket jasap qalýy tıis. Ol úshin Ishandyq mektepti qaıta qalyptastyrý qajet. Halyqtyń Pirge degen qurmetin oıatýymyz kerek. Onsyz Tájtajal sońynan ketkenimiz ketken.
Qudııar BILÁL
