SÓZ QÝǴAN PÁLEGE JOLYǴADY

Baıaǵyda el arasynda bir oqıǵa bolǵan eken. Uly júz ben Orta júz arasynda qudandalyq jolmen qyz alysyp, kúıeý jigit daıyndalyp, toı qamy jasalyp jatqan ýaqytta, kútpegen jaǵdaı oryn alady. Orta júzdiń qyzy óz eliniń bir jigitine ǵashyq bolyp, aqyry ekeýi qashyp ketedi. Bul jaǵdaıdy qorlyq sanaǵan Uly júz jaǵy ashýlanyp, namystanyp, Orta júz aýyldarynyń birinen jylqy aıdap ketedi.

Másele ýshyǵyp, eki el arasynda daý týyndaıdy. Aqyry máseleni sheshý úshin Uly júzdiń bıi – Tóle bı men Orta júzdiń bıi Qaz daýysty Qazybek bı betpe-bet kezdesedi. Ekeýi de óz shyndyǵyn aıtyp, tartys bastalady.

Qazybek bı aldymen sóz bastap: – Aǵa bolyp aldymen týasyń, Aldymen jylqymdy nege qýasyń? dep óz renishin bildiredi.

Sonda Tóle bı de namystanyp: – Artynan ergen erkemsiń, Aǵanyń kózi tirisinde «Jeńgendi» nege ertesiń? dep jaýap qatady.

Eki jaq ta ashýly, daý sheshilmeı, kıkiljiń kúsheıe túskende, osy jıynda otyrǵan Kishi júzdiń bıi – Áıteke bı ornynan turyp, sóz alady:

Sabyr etińder, aǵalar! Ashýy bar jerde aqyl turmaıdy. Bılik – ashýmen emes, parasatpen sheshilmek.

Sosyn Áıteke bı mynadaı ǵıbratty sózderin aıtady:

Ashý degen aǵyn sý, Aldyn ashsań arqyrar. Aqyl degen darııa, Aldyn tossań toqyrar. Kisi birge týyspaý kerek, Týysqan soń sóz qýyspaý kerek. Sóz qýǵan pálege jolyǵady, Jol qýǵan oljaǵa jolyǵady. Tóle, sen jylqyny qaıyr, Qazybek, sen jesirin qaıyr!

Áıtekeniń osy ádiletti tóreligine eki jaq ta toqtap, bir-birine ókpesin umytyp, adamdary men aıdap ketken maldaryn túgel qaıtaryp beredi. Sóıtip el arasynda tynyshtyq ornapty.

Bul oqıǵa keıingi urpaqqa úlgi bolyp, el birligi men bı sheshenderdiń danalyǵyn dáriptegen ańyzǵa aınalypty.