MÁShHÚR JÚSIP: «SÓZ TAPQANǴA QOLQA JOQ» - DEGEN SÓZDIŃ ShYǴÝ TÓRKINI

«Sóz tapqanǵa qolqa joq» - kimnen bastalǵan? [140]. Burynǵy zamanda bir qazaq ózindeı bir qazaqqa:

− Tamyr bolaıyq, alysyp-beriseıik, - dese, bir qara jorǵa taıyn qolqa qylyp, qoımaı, qadalyp, surap alypty. Onyń ústine taı bergen tamyry bir alasy bar jerinen bir qozyly qoı alyp kele jatyp, úıine qonsa:

 − Muny aıdap júrip áýrelenip qaıtesiń? - dep, qozyly qoıyn da alyp qalypty. Ekeýi de nasybaı atady eken. Qolqa qylyp suraǵan emes, tamyrynyń bir shaqshasyn alyp ketipti.

 Eki ortada eki-úsh jyl ótken soń, baıaǵy qara jorǵa taı júziktiń kózinen ótkendeı, kisi qyzyǵyp qarap turǵandaı sulý jorǵa at bolyp, aýyzǵa ilinip, kózge túse bastaǵan soń: «Tolyq qylyp berse qolqamdy alaıyn, bermese, ne ótkizgen aqysy bar, jorǵamnyń ózin alaıyn!» - dep, tamyrynan qolqa surata qatynyn jiberipti. Qonaǵasyn berip, syılap, qatyn: − Qolqa suraı keldik, - degende, bergen jaýaby:

 − Qolqa reti meniki edi, bilmeı jibergen, - dep, dáneme bermeı qaıyrypty. Onysymen de qoımaı:

− Tamyrdan qolqa alatyn ret bizdiki, baryp, qolqa surap kel, - dep, bu da qatynyn jiberipti. Barǵan soń, ol ashýlanyp, burqanyp - bursanyp:

− Onda meniń qara jorǵam men bir qozyly qoıym bar. Ósimimen qansha mal boldy, men ol ıtten ne alyppyn? - dep, aıtysyp-tartysýǵa bet qoıyp, bıge shaqyrtypty. Bı ekeýin aldyna alyp suraǵanda, taı men qozyly qoıdy moınyna qoıypty. − Al, bulardy alǵan, tamyr, sen ne aıtasyń? - degende,

− Ras, men munyń bul aıtqan maldaryn alǵanym ras. Jáne Qara jorǵany osy kúnde astymda minip júrmin, qozyly qoıyn maldandym. Biraq menen bul qolqasyn alyp edi. Alǵan kúnde kerek qylyp alsa da, bul kúnde oǵan kóńili tolmaı, myna atyna qyzyqqandyqpen daýlasyp júr.

− Senen men ne alyp edim? - depti.

− «Ne alyp edim?» - dep, Qudaıdan qoryqpaı, adamnan uıalmaı, qalaı aıtasyń? Shaqshamdy alǵanyń qaıda? Men saǵan tamyr bolǵanyń úshin, qımastyqtan bergenim qaıda? Basqa kisige: «Kórip bereıin» - dese, ustatam ba? - depti. Otyrǵan jurt ta munyń sózin ersi kórip, kúlisip:

− Janym, shaqshań nemene edi, nesi bar edi? - dep surasypty. Sonda bergen jaýaby:

− Shaqsham serke múıiziniń taqysy edi, qozyly qoı óziniń aqysy edi. Oraı salǵan jezi bar edi, toqsan marjan kózi bar edi. Tolyq bir taıdy sony jezdep, marjandaǵan ustanyń qolqasyna berilgen kezi bar edi.Jáne: «Ózin satsa, bir túıe, bir atqa alar edik-aý!» - delingen sózi bar edi. Sol shaqshamdy ózime qaıyrsa, munyń malyn ózine qaıyraıyq jáne shaqshamdy ózime bergendigi úshin astyna ózi qalaǵan bir atty mingizeıin, - depti.

− Janym, mynaý óz tóresin ózi aıtty ǵoı! Shaqshasyn ózine ber de, jorǵańdy, qozyly qoıyńdy al, - degende,

− Shaqshasy joq edi, - depti.

 − Qaıda jiberdiń? - degende, 163 − Qus salyp, dalaqtap shaýyp júrgende, qaltamnan túsip qalǵan edi, - depti.

− Endeshe burynǵynyń aıtqany bar: «Sózdiń ótirigine nanba, kelisine nan» - degen. Shaqsha joq bolsa, sóz qurydy, - desipti. Sonda «Qolqa alamyn» - dep júrgen batyr:

 − Sóz tapqanǵa qolqa joq, sóz tapqanǵa qolqa joq, - dep, eki sanyn qolymen sabalap, tura jónelgen eken.

«Sóz tapqanǵa qolqa joq» - delingen sóz sonan qalǵan eken» - desedi.

Máshhúr Júsip