ÁLEM TEŃSELIP TUR!
Adamzat materıaldyq ıgilikke talpynǵan saıyn qaqtyǵys ta túrlenip barady. Osy qaqtyǵysta qalaı da órkenıetaralyq, konfessııaaralyq bólinýshiliktiń de taby baıqalady. Qalaı bolǵanmen kún tártibinde álemdik saıası ahýaldyń kúrdelenýi turǵanmen elimizdiń ishindegi máseleler de ishki tynyshtyqty qamtamasyz etýde mańyzdy sanalady. Ishki biregeılik pen túsinistik saıası oıyndarǵa qural bolýdyń aldyn alatyn mańyzdy tetikterdiń biri. Jaqynda elimizde betti tumshalaýǵa qatysty tıymdar týraly taqyryptar kóterilip jatyr. Bir jaǵy dinı ustanymǵa baılanysty bul taqyryptyń týyndaýy da dinı kózqarastardyń qaıshylyqtarynan bolyp otyr. Oǵan bir sebep shet elderde túrli kózqarasqa bólingen ortalyqtarda bilim alý.
Osy keleńsizdikter qalaı, qashan, qaıdan paıda boldy degen suraqtardy zerdeleý barysynda kóptegen faktorlardy ataýǵa bolady. Halyqtyń keńes tusyndaǵy dinı saýattylyǵynyń álsireýi, dinge degen shekten tys izgi nıet, rýhanııatqa shólirkep qalǵan eldegi jappaı dinge betburys, jastardyń jańalyqqa qushtarlyǵy, áleýmettik jaǵdaı, teris aǵymdardyń qataryna jastardy tartýǵa degen qulshynysy, jyldar boıy qalyptasqan teris nıetti dinı uıymdardyń quıtyrqy saıasaty t.b. kóptegen jaǵdaılar elimizdegi din máselesin odan beter ýshyqtyra bermek.
Osy atalǵan jaǵdaıattardyń arasynda dinge bet burǵan jastardyń, tereń izdeniske qulshynyp shet el asýy nemese shet elderdegi dinı uıymdardyń qaıyrymdylyq túrinde jastardy óz qataryna tartýynyń nátıjesinde kóptegen azamattar shet el asty. Al, olar qaıta elge kelgen kezde basqa adam bolyp oralady. Qazir de kúmándi ortalyqtarda oqyp jatqandar bar. Keıbiri saıası-dinı ıdeolog, keıbiri ımam, keıbiri osy salanyń mamany, keıbiri radıkal bolyp keledi. Al radıkaldy ortada tárbıelengen azamattar kúni búginge deıin ózderiniń jaqtastarynyń arasynda belsendi ýaǵyzdarymen kózge túsýde. Tipti keıbiri sol shet memlekette qalyp Qazaqstandaǵy izbasarlaryna baǵyt silteýde. Árkim qalaǵan ortalyǵynda, belgisiz oqý oryndaryna baryp dinı bilim ala beretin bolsa radıkalızmmen kúres toqtamaq emes. Sondyqtan kelesi másele zańdyq turǵydan osy baǵytty retteý.
Bul talap, kóptegen elderde qoldanysta bar. Máselen, Tájikstan Respýblıkasynyń «Ar-ujdan jáne dinı birlestikter týraly» Zańnyń 8-babynyń 6-tarmaǵyna sáıkes dinı bilimdi shet elderde alý, sondaı-aq sheteldiń joǵarǵy oqý oryndarynda dinı bilim alý tek Tájikstan Respýblıkasynda dinı bilim alǵan soń ǵana ruqsat etiledi jáne din isteri jáne bilim aıasynlaǵy memlekettik ýákiletti organ tarpynan jazbasha kelisim alynǵan soń ruqsat etiledi. Túrkııa jáne Malazııa tájirıbesine sáıkes, bul elderdiń azamattary arab elderinde JOO-ǵy dinı bilimderin otanynda bazalyq ilimdi alǵan soń jalǵastyrýǵa ruqsat etiledi. Sondaı-aq, Túrkııa men Malazııanyń arab elderiniń aldyńǵy qatarly JOO-men resmı dinı memarandýmnyń arqasynda, azamattar eshbir kedergisiz bakalavr deńgeıine túse alady.
Qazirgi ýaqytta Qazaqstanda tirkelgen dinı birlestikterdiń bilim berý ortalyqtary bar, JOO-da osy baǵytta mamandar ázirleý jolǵa túsip keledi, QMDB álemniń aldyńǵy qatarly JOO-men kelisim jasalǵan oqý oryndary bar degendeı. Osyǵan baılanysty, dinı mekemelerdiń túlekteri Qazaqstandaǵy oqýdan soń zańdy negizde oqýlaryn jalǵastyrýǵa múmkindikteri bar. Osylaısha, beı-bereket shet elderde oqýǵa ruqsat etip, keıbir olardyń ıdeologııalyq kózqarastarymen, Ekstremıstik ilimderiniń zardabymen kúreskenshe, qazirden din salasynda bilim alǵysy keletin jastardyń durys baǵytta dinı bilim alýyna baqylaý jasaý memleketimiz úshin álde qaıda tıimdi bolmaq!
Keńshilik TYShHAN
